Evlilikte itimat yoksa sevgi buharlaşıyor!

Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir itimat yuvası olduğunu tabir eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eğer alakada inanç oluşturulamazsa, sevgi vakitle buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en değerli sihirli söz sevgiden evvel itimat olmalıdır.” dedi.

 Aile teorilerine nazaran, evlilik ve ailenin toplumsal bir sistem olduğunu, sağlıklı bir formda yürütülmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Tarhan, “Aile içinde ortak hedefler belirlemek, çatışma tahliline yönelik tesirli irtibat yolları oluşturmak gerekir.” diye konuştu.

Evliliklerde arabuluculuk sistemine muhtaçlık olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de evlilikte arabuluculuk konusunda önemli bir eksiklik kelam konusu. Bayan ve erkek ortasında doğal olarak vakit zaman uyuşmazlıklar yaşanır. Aile içindeki uyuşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi tesirli olabilir.” dedi.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ‘Aile Yılı’ kapsamında ‘Aile ve Önemi’ konusunda dikkat cazip değerlendirmelerde bulundu.

Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezcilik

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, evliliklerde iki tarafın yüzde 100 uyumlu olmasının beklenmediğini, evlilik olgunluk ölçeğinde yüzde 70-80 oranında denklik arandığını lisana getirerek, “Yani, birbirinin tıpatıp birebiri olmak değil, biyolojik (sağlık), toplumsal, kültürel, ekonomik düzey ve ömür ideolojisi olarak denklik olması değerlidir. Bu alanlarda denklik varsa, bireyler meseleler çıktığında bu sorunları daha kolay çözebilirler. Birbirinin birebiri olan bireyler ise bir mühlet sonra birbirlerinden soğuyabilirler. Evlilikte yalnızca sevgi yetmez; sevgiyle birlikte bağlanma ve sağlıklı iş birliği de olması gerekir. Sevgi ve iş birliği olduğunda, ömür uzunluğu sürecek memnun evlilikler ortaya çıkar. Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezciliktir. Hakikat kişi empatik bir ilgi kurabilen kişidir.” dedi.

Sürekli kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek münasebete ziyan verir

Gençlere ‘evlilikten evvel gözünüzü dört açın, evlendikten sonra yarım açın’ dediğini söz eden Tarhan, “Evlenmeden evvel bütün kuralların birbirine uyup uymadığını araştırmak değerli olsa da evlendikten sonra artık birbirinin gözlerine bakan değil, birlikte aynı maksada bakan kişiler olmak gerekiyor. Evliliği bir gemiye benzetirsek, o gemiye binen bireylerin kendi çıkarlarından fazla geminin ve münasebetiyle tüm yolcuların faydasını düşünmesi gerekir. Daima kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek bağa ziyan verir. Gemi kaptanı bir kusur yaptı diye gemiyi batırmazsınız. Çok reaksiyonlar verilmemeli. Bu noktada zihinsel esneklik çok değerli. Evliliğin düşmanlarından biri de inatçılık ve fikir katılığıdır. Bu türlü bireyler, zihinsel esneklik gösteremedikleri için evliliklerinde yanılgı yaparlar.” diye konuştu.

Romantizm devri 6 haftadan 2 seneye kadar sürebiliyor

Evlilikte üç periyot olduğunu, romantizm periyodu olan birinci periyodun altı haftadan iki seneye kadar sürebildiğini kaydeden Tarhan, “Daha sonra güç çatışması ve kişilik çatışması periyodu başlar; egolar devreye girer. Şayet şahıslar bu periyotta şanslıysa yahut akıllı tahliller bulabiliyorlarsa, bağlılık periyodu ortaya çıkar ve ömür uzunluğu sürecek memnun evlilikler ortaya çıkabilir. Tahminen de en değerli soru, romantizm devrinin neden bittiği yahut neden buharlaştığı olabilir. Romantizm periyodu çoklukla evlendikten sonra çocuk sahibi olunmasıyla sona erer. Bayan, kendini çocuğa adar; zihinsel ve duygusal yatırımını çocuğa yapar. Erkek de işine ağırlaşır. Bu durum, duygusal uzaklığın açılmasına neden olur. Birebir konutta yaşasalar bile, ortalarında bir aralık oluştuğu için soğuma başlar.” formunda konuştu.

Kadın ve erkeğin beyin işlevleri da farklı çalışıyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bayan ve erkeğin biyolojik olarak eşit olmadığını fakat hak ve fırsatlar açısından eşit kıymetlendirilmesi gerektiğini lisana getirerek, şöyle devam etti:

“Toplumsal eşitliği bu biçimde anlamak gerekir. Biyolojik farklılıklar açıktır. Bayan bedeninde yaklaşık 4 kilogram, erkek bedeninde ise 6 kilogram kan dolaşır. Beyin işlevleri da farklı çalışır. Sol beyin erildir, sağ beyin dişildir ve ön beyin ise bu ikisi ortasında istikrar sağlar. Sol beyin (eril beyin): Mantık, muhakeme, tahlil, konuşma, hesaplama üzere fonksiyonlardan sorumludur. Sağ beyin (dişil beyin): Hisler, heyecanlar, müzik, sanat, estetik üzere alanları yönetir. Ön beyin: Bu iki yapıyı istikrarlar ve bir kaptan köşkü üzere çalışır.”

Stres durumunda da bayan ve erkek beyinleri farklı reaksiyonlar veriyor

Stres durumunda da bayan ve erkek beyinlerinin farklı reaksiyonlar verdiğini söyleyen Tarhan, “Erkek beyni, gerilim altında zihinsel bir sığınağa çekilir, konuşmak istemez ve sonuç odaklı düşünmeye yönelir. Bayan beyni ise gerilim anında yalnızlığı gidermek için paylaşma gereksinimi hisseder ve konuşarak rahatlamaya çalışır. Bu doğal farklılıklar bazen irtibatta çatışmalara yol açabilir. Her iki taraf da gerilimli olduğunda, biri içine kapanırken oburu konuşmak isteyebilir. Bu tıp durumlarda, karşı tarafın gerilimli olduğu fark edildiğinde, sorunu çabucak çözmeye çalışmak yerine uygun vakit ve yerde ele almak daha sağlıklı olacaktır. Evliliklerde bazen fırtınalara fırsat vermek gerekir. Fırtınasız bir evlilik elbette hoş olurdu, fakat bu pek mümkün değildir. Değerli olan, bu fırtınaları nasıl yöneteceğimizi bilmek ve sağlıklı irtibat kurabilmektir. Fırtınasız evlilik beklemek güzel olurdu fakat mümkün değil.” dedi.

Kadın ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi

 1960’lı yıllarda bayanın özgürleşme hareketinin başladığını belirten Prof. Dr. Tarhan, “Bu hareket, yanlışsız ve yararlı bir süreçti zira sanayi devrimleriyle birlikte fizikî güç değil, zihinsel güç ön plana çıktı. Zihinsel güç açısından bayan ve erkek esasen eşittir. Bu durumda hem aile hayatında hem de toplumsal hayatta bayan ve erkeğin rol alma açısından eşit haklara sahip olması gerekir. Fakat, kimi gelenekler bu eşitliği engelliyordu. Feminizm hareketi, başlangıçta bayanın özgürleşmesini hedefleyen olumlu bir çıkış noktasıydı, fakat vakitle kadın-erkek ilgisini bir gayrete dönüştürdü. Bayan ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi. Bayan erkek bağlantısı rekabetçi bir ilgi değil, tamamlayıcı münasebet olmalı. Birbirini tamamlayanlar keyifli evlilik yaparlar. Bütün iş birbirini tamamlamak.” tabirinde bulundu.

Evlilikte alaka bazen güç çabasını dönüyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, egolar çarpışırken, iki tarafın da kendine has bir savaş stratejisi olduğunu ve birinin öfkeyi savaş stratejisi olarak kullandığını, böylelikle karşı tarafı değersizleştirerek, ses tonunu yükselttiğini ve tartışmayı güç çabasına çevirdiğini, bunu da erkeklerin daha sık yaptığını anlatarak, “Peki, bayanların en yaygın savaş stratejisi nedir? Bayanlar hislerini denetim etmekte zorlanabilir ve bu türlü bir durumda, şayet eşinin bağırmasına karşılık o da bağırırsa, bu kısır döngüye dönüşür. Kimi yaklaşımlar, ‘O bağırıyorsa sen de bağır, o tabak fırlatıyorsa sen de fırlat’ üzere telaffuzları savunabilir. Lakin bu tıp bir reaksiyon, aile içinde ‘orman kanunlarının’ geçerli olmasına yol açar. Orman kanunlarında güçlü olan zayıfı ezer ve fizikî güç erkeklerde daha fazla olduğu için bu, vakitle şiddetle sonuçlanabilir. Meğer burada akıllı strateji nedir? Her iki taraf da eşinin karşılanmayan gereksinimini anlamaya çalışmalıdır. Bayanlar için en büyük gereksinimlerden biri, eşlerinin onlar için gayret ettiğini, aileleri için risk aldığını ve geleceği için gayret gösterdiğini hissetmektir. Bunu gördüğünde, kendini inançta hisseder.” formunda konuştu.

Evlilik inanç yuvası olmalı

Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir itimat yuvası olduğunu söz eden Tarhan, “Eğer bağda inanç oluşturulamazsa, sevgi vakitle buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en değerli sihirli söz sevgiden evvel itimat olmalıdır. Aile teorilerine nazaran, evlilik ve aile toplumsal bir sistemdir. Tıpkı tabiattaki ekosistemler üzere, sağlıklı bir halde yürütülmesi gerekir. Şayet bireyler ego savaşlarına girerse, hisleriyle hareket ederse, mantıklı düşünemez ve bağlar ziyan görür. Otomatik reaksiyonlar kusur yaptırır. Lakin derin düşünerek ve sağlıklı bir biçimde hareket etmek, insanı daha gerçek kararlar almaya yönlendirir. Bu yüzden aile içinde ortak maksatlar belirlemek, çatışma tahliline yönelik tesirli bağlantı yolları oluşturmak gerekir. Aile içi oturumlar bu noktada yararlı olabilir. Çift terapilerinde, aile bireylerine haftada bir defa bir ortaya gelerek sıkıntıları yazmalarını ve sırf o toplantıda konuşmalarını tavsiye ederiz.” diye kanılarını lisana getirdi.

Aile içinde irtibat yatay olmalı 

Aile içinde bağlantının dikey değil, yatay olması gerektiğini kaydeden Tarhan, “Aile içinde koalisyonlar istikrarları bozar. Mesela anne bir çocuğu meblağ, baba başkasını desteklerse, ailede taraflar oluşur. Bu durum bir şirketin bölünmesi üzeredir ve huzursuzluk getirir. Gerçek olan yatay koalisyon kurmaktır. Yani anne ve baba bir koalisyon oluşturmalı, çocuklar da kendi ortalarında problemleri çözmeye çalışmalıdır. Şayet çözemiyorlarsa, o vakit ebeveynlere başvurmalıdırlar.” dedi.

‘Mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ niyetine saplanmak gerçekçi değil!

Evliliğin çocuk olmadan da güçlü ve manalı olabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:

“Bu nedenle, ‘mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ kanısına saplanmak gerçekçi değildir. Evlilikte değerli olan, ruhsal ve duygusal kaynakları gerçek yönetebilmektir. Şayet bir kişi ‘İleride yalnız kalmamak için çocuk sahibi olmalıyım’ kanısıyla evleniyorsa, bu rasyonel bir yaklaşım değildir. Evliliğin beşere sunduğu en büyük ruhsal dayanak, yalnızlığı gidermektir. Eşler ortasında inançlı bir alan oluşturmak, konutta huzur bulmak ve en özel hususları paylaşabilecek bir dostluk alakası kurmak evliliğin temel taşlarındandır. Eşler ortasındaki bağ, bazen anne-baba münasebetlerinden bile daha derin olabilir. Bu nedenle, bu bağa özel bir değer verilmeli ve ihtimam gösterilmelidir. Evlilikte kişisel özgürlükler bir noktada birleşerek daha güçlü bir bağ ve manalı bir hayat yaratır. Bu yüzden evlilik, yalnızca bir birliktelik değil, birebir vakitte yeni bir hayat biçimidir.”

Boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur!

Evlilikte şayet eşler, “Senden nefret ediyorum lakin çocuk için katlanıyorum” noktasına geldiyse, o konutta yetişen çocuğun sağlıklı bir birey olmasının sıkıntı olduğunu, bu türlü durumlarda, evliliğin devam etmesinin mi yoksa bitirilmesinin mi daha avantajlı olduğunun kıymetlendirilmesi gerektiğini söz eden Tarhan, “Çift terapilerinde, şayet taraflar ortasında sevgi ve âlâ niyet varsa lakin bağlantı çatışmaları yaşanıyorsa, çoklukla tahlile ulaşılabilir. Lakin sevgi büsbütün bitmişse, evliliği sürdürmek zorlaşır. Şayet tüm uğraşlara karşın evlilik her iki taraf için de ziyan verici hâle gelmişse, boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur. Lakin boşanma, anne ve babalığın sona erdiği manasına gelmez. Eşler, çocuklarının yüksek faydasını gözeterek uygar bir halde yollarını ayırabilirler.” dedi. 

Çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlık

Evlenen her bireyin, şayet evlilik olgunluğuna sahipse, anne-baba olgunluğuna da sahip olduğunu kaydeden Tarhan, “Bu yüzden anne-baba olmaktan korkmamalıdırlar. Evlilik, esneklik ve ahenk gerektirir. Yeni bir tertip kurarken geçmiş alışkanlıkları birebir uygulamaya çalışmak evliliği sürdürülebilir kılmaz. İşte bu yüzden evlilik olgunluğu, kişinin geçmişten gelen kalıpları sorgulayıp uyarlayabilmesiyle ilgilidir. Çocuk sahibi olmak da misal bir süreçtir. Kimi şahıslar çocuğu bir tehdit, bir külfet ya da konforlarını bozan bir öge olarak görebilir. Fakat çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlıktır.” sözünde bulundu.

Evliliklerde arabuluculuk sistemine muhtaçlık var

Boşanma istatistiklerine nazaran mahkeme kararıyla boşanmış çiftlerin yüzde 20’sinin daha sonra tekrar bir ortaya geldiğini, bunun da evliliklerde arabuluculuk sistemine gereksinim olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de ise evlilikte arabuluculuk konusunda önemli bir eksiklik kelam konusu. Bayan ve erkek ortasında doğal olarak vakit zaman uyuşmazlıklar yaşanır. Evlilik sürecinde ‘iletişim kazaları’ olabilir. Değerli olan, bu meseleleri nasıl birlikte aşabileceğimizi düşünmektir. Aile içindeki uyuşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi tesirli olabilir. 

Aşırı denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeliyor

Ebeveynliğin çocuğun hayatına tanıklık etmeyi, ona yakın olmayı ve muhtaçlık duyduğunda dayanak sağlamayı gerektirdiğini anlatan Tarhan, “Ancak bu, her şeyine müdahale etmek manasına gelmez. Çocukluk çağı travmalarından biri de çok denetim ve müdahaledir. Çocuğun yeme içme tertibinden özel alanına kadar her şeye karışan, hatta tuvalete girdiğinde bile kapısını çalıp ‘Ne yapıyorsun?’ diye soran ebeveynler, çocukta travmatik bir tesir yaratabilir. Evvelce ‘helikopter ebeveynlik’ olarak isimlendirilen bu tavır, günümüzde ‘dron ebeveynlik’ olarak tanımlanıyor. Bu cins çok denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeleyerek onun kendini yetersiz hissetmesine yol açar. Aşırı denetimci ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar, kendilerini yetersiz hisseder ve risk almaktan kaçınır. Büyük bir yanılgı yapmadıkça çocuğun tecrübe kazanmasına müsaade verilmelidir. Çocuk yetiştirmek bir sanattır ve öğrenilmesi gereken bir süreçtir.” diye konuştu.

Anne-babanın temel vazifesi, çocuklarının hayatına tanıklık etmek

Kuşak çatışmasının doğal bir durum ve lakin bu çatışmayı en çok yaşayanların ekseriyetle zihinsel esnekliği olmayan, katı fikirli bireyler olduğunu söyleyen Tarhan, “Anne-babanın temel misyonu, çocuklarının hayatına tanıklık etmek, onlara rehberlik yapmak ve kılavuzluk etmektir; onların yerine karar almak yahut hayatlarını yönetmek değil. Çocuk, konutu sıcak bir atmosfer ve inançlı bir alan olarak görürse, konuta geldiğinde kendini huzurlu hisseder. Bu sırf çocuklar için değil, anne-babalar ve eşler için de geçerlidir. Şayet bir ailede sevgi ve huzur hâkimse, o meskende yaşayan herkes dış dünyada karşılaşabileceği yanlış alışkanlıklara ya da sıhhatsiz ilgilere karşı daha güçlü olur.” biçiminde konuştu.

Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha yanlışsız bir tercih olabilir

Bazı insanların şuurlu olarak yalnızlığı tercih ettiklerini ve bu biçimde memnun olduklarını lisana getiren Tarhan, kelamlarını şöyle tamamladı: 

“Evlilik, bir mecburilik değildir. Erkekler birçok vakit evliliğe daha çok fizikî tarafıyla bakarken, bayanlar romantik bir çerçevede kıymetlendirir. Fakat ülkü olan, evliliğe mana odaklı bir perspektifle yaklaşmaktır. Evlilik, sırf bu çeşit anlık hazlar üzerine kurulmamalıdır. Temel olan, uzun vadede huzurlu bir gelecek inşa etmek ve birlikte manalı bir hayat sürmektir. Evlilik, hayat seyahatinde bir ülkü doğrultusunda birlikte ilerlemeyi tabir eder. Ömrün sonunda, geriye uygun anılar ve manalı bir hayat bırakmak, birçok insanın temel maksadıdır. Hayatın zorluklarında, insanı en çok destekleyen kişi çoklukla eşidir. Sıkıntı vakitlerde omzuna baş koyabileceğin, seni teselli eden birinin varlığı, evliliğin en değerli yanlarından biridir. Olağan ki herkes evlenmek zorunda değildir. Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha hakikat bir tercih olabilir.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı